تاب آوری، به حالتی گفته می شود که در آن، شخصی که در هر زمینه و طیفی از گرفتاری، دچار مشکل شده، بتواند خودش را از وضعیت بحرانی پیش آمده، بیرون کشیده، مجددا روی پای خود ایستاده و به زندگی عادی، بازگردد.
سلامت روانی
تاب آوری، به معنای آن است که افراد گرفتار شده در سانحه ها، بلایای آسمانی و زمینی، بیماری های واگیردار، جنگ ها، رکود اقتصادی و…، بتوانند سلامت روانی خود را در مواجهه با مصیبت ها و دشواری ها، حفظ کرده و از پیچ تند و خطرناک حوادث ناگوار، با موفقیت بگذرند.
انعطاف پذیری
تاب آوری یعنی: آدمی در شرایط غیرمنتظره و ناگهانی که به شکل منفی برایش رخ می دهد، شوکه نشده، خود را نباخته و در برابر فشارهای زندگی، انعطاف نشان دهد تا با این روحیه، صدمات وارده به خودش را تا حد زیادی مهار کرده و بتواند بر امور زندگی اش، مسلط شود.
نیروی مثبت
تاب آوری، نیروی مثبت و آرام بخشی است که در افراد مختلف، بر اساس شرایط زیست محیطی آنان، اعتقادات دینی، تربیت خانوادگی، اطرافیان، خودآگاهی، الگوپذیری منطقی، همت فردی و توان بهره برداری از تجربیات موفق دیگران، خودش را به شکل های متفاوت به نمایش می گذارد.
تأثیر سازنده
تاب آوری، آن است که انسان در هنگام رویارویی با مشکلات، از هوش و زیرکی اش سود برده، از کم تحملی، بی حوصلگی و وادادگی فاصله گرفته، از کارهای هیجانی و جوسازی ها دوری نموده و با دقت و آرامش به مدیریت ذهنی و رفتاری خود و سایرین بپردازد.
شخصی با ویژگی های مذکور، بر روی اطرافیانش نیز تأثیر سازنده گذاشته و در طول زمان و به تدریج، رهبری آن جامعه را به دست می گیرند.به عنوان مثال، وقتی یکی از اعضای خانواده ای از دنیا می رود، در هنگام انجام کارهای مربوط به فرد متوفا، برگزاری مراسم و آداب مربوطه، نگاه کلیه افراد خاندان به سوی یک نفر است که با صبر و حوصله، مهربانی، بزرگ منشی، درک موقعیت حساسی که در آن قرار گرفته و توجه به رفتارهای متفاوت افراد پیرامونش، امور را مدیریت می کند و وظایف محوله را میان آن ها تقسیم کرده و بر کارهایشان نظارت می نماید.
جالب آن که گاهی اوقات، شخص مذکور، یک جوان است که با هیئت پیرمردان، رفتار نموده و بزرگسالان خانواده یا محله نیز مدیریت او را پذیرفته و از وی ، پیروی و اطاعت می کنند. همین داستان، با تفاوت هایی، در هنگام پدید آمدن بحران های کوچک و بزرگ در یک شهر، استان و نیز کشور، تکرار می شود که مردم ما در گرماگرم پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ماه ۱۳۵۷، هشت سال دفاع مقدس، دفع فتنه منافقین و برچیدن بساط ترورهای کور توسط آنان، زلزله ها، سیل ها، جنگ با داعش، آبادسازی مناطق محروم به وسیله گروههای جهادی و… شاهد آن بوده اند.
مسئولیت پذیری
افراد تاب آور، کسانی هستند که در شرایط سخت، نق نمی زنند، از توهین و بی احترامی و سرزنش نسبت به دیگران به شدت پرهیز داشته، ناله و شکایت نمی کنند، از زمین و زمان طلبکار نیستند. بلکه بسیار مسئولیت پذیر، بردبار، متواضع و همیشه برای حل مشکل جامعه خویش، از آمادگی بالایی برخوردار و در هر شرایطی، بدون چشمداشت و بی ادعا، تا آخر، پای کار هستند. اینان، پاداش خود را فقط از خداوند می خواهند و منتی بر سر کسی نمی گذارند.
هنر افراد تاب آور
افراد تاب آور، تهدید را به فرصت، اضطراب را به آرامش، ناامیدی را به امیدواری، ناسازگاری را به سازگاری، تندخویی را به خوش اخلاقی، خودخواهی را به همکاری، فرصت طلبی را به ایثار و ازخودگذشتگی، سختی را به آسانی، ترس و وحشت را به خیال آسوده، و تفرقه و اختلاف را به همدلی و اتحاد تبدیل می کنند.
تاثیر دولت ها بر تاب آوری
به هنگام روی دادن حوادث غیرمترقبه و خارج از انتظار ـ مثل مواردی که در بالا بیان گردید ـ بدون تردید رابطه مستقیمی میان عملکرد دقیق، سریع، حساب شده و به موقع دولت ها و میزان تاب آوری ملت ها، وجود دارد.
چون در آن ایام، بسیاری از مردم، حیرت زده، سرگردان و بلاتکلیف بوده و نمی دانند که با معضل پیش آمده، چگونه برخورد کنند. در چنین وضعی، مهمترین مشکلی که حادث می شود، احساس بی پناهی و رهاشدگی در میان انبوه گرفتاری ها است. در نتیجه هر کسی می خواهد فقط خود و خانواده اش را از مهلکه نجات دهد و در آن حالت، دیگران را نمی بیند.
خدمات بهتر
در این وضعیت، نقش دولت به عنوان نماینده مردم و نیز مدیر قانونی کشور یا منطقه حادثه دیده، رسیدگی فوری با آمادگی عملی مسئولین مرتبط و نشان دادن سرعت عمل در واکنش ها است تا حس گمگشتگی شهروندان، به اطمینان خاطر تبدیل شده و توان تاب آوری آنان افزایش یابد که تحقق این ویژگی مثبت، می تواند راه را برای ارایه خدمات بهتر دولت به مردم باز کند.
سید عبدالباقی اسحاقی
