یادداشت امروز/فرهاد خراسانی
اختلافات و شکایات و یا به زبان حقوقی، دعاوی افراد معمولاً شامل دعاوی عادی و دعاوی اداری می باشند. در دعاوی عادی اصولا هر دو طرف دعوی، افراد هستند اما در دعاوی اداری یک طرف دعوی فرد و طرف دیگر آن یک واحد دولتی یا مأموران آنها در رابطه با وظایف و مسئولیت های شان است.
رسیدگی به دعاوی عادی اعم از حقوقی و جزایی در صلاحیت دادگاه های عمومی دادگستری است در صورتی که رسیدگی به دعاوی اداری با دادگاه ها و مراجع اداری است .
در رأس دادگاه های عمومی دیوان عالی کشور قرار دارد. وظیفه دیوان عالی کشور نظارت بر اجرای صحیح قوانین در دادگاه های عمومی، ایجاد وحدت رویه قضایی و انجام مسئولیت هایی است که برابر قانون بر عهده او گذاشته شده است.
در رأس دادگاه ها و مراجع اداری، دیوان عدالت اداری قرار دارد که مرجع اصلی شکایات و تظلمات اداری است. دیوان عالی کشور و دیوان عدالت اداری دو رکن اصلی قوه قضائیه را تشکیل می دهند که زیر نظر رئیس قوه قضائیه انجام وظیفه می کنند.
دیوان عدالت اداری یک دادگاه عالی کاملاً جدا از دادگاههای عمومی دادگستری است که به موجب اصل ۱۷۳ قانون اساسی، شکایات، تظلمات و اعتراضات مردم علیه دستگاه اداری و ماموران آن در صلاحیت ذاتی و اصلی این دیوان است؛ به این معنی که دیوان عدالت اداری عهده دار نظارت بر مطابقت آیین نامه ها و تصمیمات و اقدامات اداری قوه مجریه با قوانین و حل اختلافات بین افراد و دولت است و چنانچه هیچ مرجعی به موجب قانون برای این کار معین نشده باشد ، دیوان عدالت اداری صلاحیت رسیدگی خواهد داشت.
