برخورداری از رفاه در زندگی چیز خوبی است. اما یکی از اثرات جانبی این رفاه نوظهور، ولخرجی و زیاده روی مردم است. عارضه ای که هم اکنون در تمام سطوح جامعه شیوع پیدا کرده است.
فردی که ماهیانه دو میلیون تومان درآمد دارد، اگر یک میلیون تومان خرج کند، در نهایت با مشکل روبرو خواهد شد. اگر این استدلال را بپذیریم که دخل و خرج باید کاملا با یکدیگر تناسب و هماهنگی داشته باشند، یقینا باعث رونق و رفاه زندگی خانواده و اجتماع می شود.
– ولخرجی غیر عقلایی
اکنون مشاهده می کنیم که همه می خواهند دیوانه وار خرج کنند و هیچکس تمایلی به پس انداز ندارد. ولخرجی ها و ادای پولدارها را درآوردن، مسبب اصلی مسایل و مشکلات جدیدی است که در جامعه ما، در حال پدید آمدن است. بنابراین باید مانع این ولخرجی ها شویم. ولخرجی غیرعقلایی، مانند آن است که بچه ای قبل از راه رفتن، سعی به دویدن کند.
– آگاهی از ارزش پول
به دست آوردن پول مهم است، ولی استفاده از آن هم به همان نسبت، قابل اهمیت است. فردی که با مشقت و سختی پول به دست می آورد، ارزش آن را کاملا می داند و هیچگاه با نادانی از آن استفاده نمی کند.
وقتی فردی برای بدست آوردن پول متحمل سختی و رنج می شود، پولش را بیهوده هدر نمی دهد. چون در این صورت به تمام تلاش و زحمات خود توهین نموده است. از سوی دیگر پولی که آسان به دست آمده، آسان هم از دست می رود. چون هیچکس از خرج کردن پول بدون زحمت، احساس ندامت نمی کند.
– علت عشق به ولخرجی
پس این عشق مردم به ولخرجی های غیر مسئولانه که تمام طبقات اجتماعی را آلوده کرده، چیست؟
به نظر می رسد که بتوان دو علت اساسی برای چنین حالتی برشمرد:
۱ ـ مردم، ارزش «پول درآوردن با زحمت» را از یاد برده اند.
۲ ـ یا این که عده زیادی، پول های بادآورده، دارند.
هر دوی اینها، مایه دردسر و ناراحتی جامعه هستند.
– سادگی زندگی مدیران مؤسسات ژاپنی
در گزارش رسانه ها آمده: با این که سطح اقتصادی شهروندان ژاپنی، خیلی از ما و سایر کشورها بالاتر است، ولی نحوه زندگی و مراقبت شان از ما متعادل تر می باشد.
سال ها پیش در مطبوعات می خواندم که مدیران عالیرتبه مؤسسات ژاپنی در خانه های ۱۰۰ متری و کمتر از آن، با مبلمان بسیار ساده زندگی می کنند. به عنوان مثال، شرکت عظیم توشیبا، با آن که در آن موقع، سالانه حدود ۱۰۰ میلیون ین، درآمد داشت، ولی بنیانگذار و رییس هیئت مدیره اش، در خانه ۸۳ متری زندگی نموده و ماهانه بیش از ۱۵۰ هزار ین، خرج نمی کرد. ولی امروزه در کشور ما، بعضی از مدیران مؤسسات و شرکت های کوچک، دارای خانه های بزرگ با اسباب و اثاثیه های لوکس می باشند.
– بی رقیب در پس انداز
بر اساس آمار، ژاپنی ها در پس انداز، بی رقیب هستند. همین اندوخته و صرف جویی ها است که ژاپن را در زمینه اقتصاد، به یکی از ثروتمندترین ملت های دنیای امروز تبدیل کرده است. البته دولت آن کشور، در زمره بدهکارترین دولت های دنیا قرار دارد. بعضی چیزها را باید از دیگران آموخت و ما جز این که در برابر صرفه جویی و تعادل زندگی ژاپنی ها خجالت زده شویم، چاره ای نداریم.
– دشواری ترک عادت منفی
وقتی که مردم شروع به ولخرجی می کنند، متوقف کردن آن ها کاری بس دشوار است. بنابراین باید ابتدا به آنان بیاموزیم که به ارزش خرج کردن معقول و صرفه جویی، پی ببرند.
وقتی افراد به چیزهای بهتر و بزرگتری عادت می کنند، ترک عادت سخت است. به عنوان مثال شخصی که در یک خانه بزرگ زندگی کرده، برای او بسیار سخت و بعضی مواقع، غیرممکن است که به یک خانه کوچک، نقل مکان کند.
هیچ چیزی ناراحت کننده تر از این نیست که کسی که همواره با ماشین خصوصی رفت و آمد می کرده، بار دیگر مجبور به استفاده از وسایل نقلیه عمومی شود.
مصرف زیاده از حد، خطرناک است. بلکه به مرور تبدیل به یک عادت ناخوشایند اجتماعی می شود. ملت مصرف کننده ای که بیش از درآمدش خرج می کند، باید ناراحتی های ناشی از بروز مشکلات پی در پی را نیز تحمل کند.
– کشش مردم به سوی خصوصیات منفی
خطر این روند، فقط از جهت هدر دادن پول نیست، بلکه در وجدان عمومی جامعه تاثیرگذار است. چون در این صورت، مردم بیشتر به سوی خصوصیات منفی زیر، کشش پیدا می کنند:
۱ ـ سخت کوشی کمتری از خود نشان می دهند.
۲ ـ بیشتر در پی هیجان و لذت لحظه ای زندگی هستند.
۳ ـ تمایل بیشتری به تفریح دارند تا کار کردن.
۴ ـ به مرور، قربانی تنبلی و زیاده روی های خود می شوند.
۵ ـ به جای اندوختن کم کم، از طریق فعالیت های صحیح، همواره در پی کسب ثروت باد آورده، هستند.
این رفتارها در نهایت، منجر به انحراف از مسیر درست و زوال موجودیت جامعه و ملت ها می گردد.
– جنون مصرف در ملت ها
در کشورهای مصرف گرا، همگی طوری از پول استفاده می کنند که گویی آب روان است. همه جامعه در زیر بار این مستی کشنده، تلو تلو می خورند و شیوه زندگی کردن به طرز صحیح را از یاد برده اند.
حالا وقت آن رسیده که ما همگی شعور خود را بازیابیم. این افراط، تمام اقشار را به سوی جنون سوق می دهد. افرادی که باعث شیوع و گسترش این اختلال روانی در سطوح جامعه اند، همین نوکیسه ها هستند.
– رهبران مصرف گرا
این مرض حتی به گروههای رهبری مملکت یعنی درست همان کسانی که باید اصلاح گر و برطرف کننده گرایش های منفی جامعه باشند، نفوذ کرده است. در اثر چنین انحراف هایی، تفاوت های طبقاتی این کشور به مرور، زیاد و زیادتر می شود. هم اکنون در جامعه ما خانواده هایی هستند که هر یک از افراد آن، دارای یک اتومبیل هستند، در حالی که عده زیادی، حتی جای کافی برای خوابیدن هم ندارند.
افرادی در جامعه دیوانه وار تلاش می کنند تا به عضویت باشگاههای گلف، بیلیارد، بولینگ، اسکی، اتومبیلرانی و… درآیند، در حالی که خانواده های همسن و سال آنها، از شدت فقر و نومیدی دست به خودکشی می زنند. بنابراین ملاحظه می کنید افراط تا چه حد برای جامعه مضر است و چه بی عدالتی های آشکاری را موجب می شود.
– وظیفه ثروتمندان جامعه
ثروتمندان باید از زرق و برق زندگی خود بکاهند و به جای به رخ کشیدن ثروت شان با ولخرجی هایی که می کنند، بخشی از دارایی هایشان را با مستمندان تقسیم کنند.
ما باید راه و رسم رفاه اجتماعی را به جامعه بازگردانیم. ثروتمندان باید منافع خود را کاهش داده و یاری کنند تا شکاف طبقاتی بین ثروتمندان و مستمندان، کمتر شود.
– ثروتمندان تباه کننده مشکل ساز
ولی چنانچه ثروتمندان بر این عقیده باشند که نحوه استفاده از ثروتشان به هیچکس ارتباط ندارد، در این صورت، جامعه دستخوش مشکلات می شود و بیش از همه، خودشان در معرض خطر قرار می گیرند.
اگر خرج کردن اسراف آمیز ثروتمندان ادامه یابد، آنان به لحاظ مصرف زیاده از حد خود، باعث اختلافات طبقاتی بیشتری شده و به مرور، ملت را به تباهی و عصیان می کشانند.
– مسئولیت فرد نسبت به جامعه اش
مسئولیت فرد نسبت به جامعه اش با افزایش دارایی اش، بالا می رود. هر چه ما داریم از طریق جامعه به ما رسیده است. این موضوع در مورد دارایی، شهرت و قدرت نیز صادق است. جامعه ثروت را برای تشکیل کاخ و بارگاه فرعونی به ما اعطا نکرده، بلکه آنان را در اختیار ما گذارده تا به طرز مطلوبی همه را دوباره به او بازگردانیم.
– اقتصادی تر زندگی کنید
بنابراین هر چه دارایی تان بیشتر باشد، باید اقتصادی تر زندگی کنید. زیرا شما مسئولید که با صرفه جویی و سخت کوشی، روند جامعه تان را به جهت مطلوب و سالم سوق دهید. به خاطر داشته باشید که یکی از بزرگترین موانع پیشرفت هر جامعه، مصرف زیاده از حد است.
همه سعی کنیم تا آداب سخت کوشی رواج یابد و رفتارهای شایسته، زنده گردد. فراوانی های امروز، برای فرداهای پرنعمت تر ذخیره شود. بدین خاطر لازم است که با تلاش بیشتر، خواسته های خودپسندانه خود را مهار کنیم تا بتوانیم به جامعه با ثبات تری دست یابیم. بیاید تصمیم بگیریم که همگی سخت کوش و مقتصد باشیم.
سید عبدالباقی اسحاقی
