یکی از مهمترین ابزارهای مورد نیاز برای اداره و پیشرفت یک جامعه، داشتن «رهبر» شایسته و آینده نگر است. یک جوان موفق برای آن که بتواند در محیط تحصیل، کار و اجتماع رهبر خوبی باشد، باید این حالت را از دوره جوانی در خود ایجاد و تقویت نماید و با تمرین فراوان، به بالاترین سطح ممکن برسد.
– ضرورت نیاز به رهبر
شاید گمان کنید که به دلیل رشد دموکراسی در جوامع بشری، دیگر نیازی به وجود رهبر نیست. بلکه بر عکس، در این زمان ما نیاز بیشتری به رهبران واقعی داریم که با رای عمومی برگزیده شده و براساس خواسته های مردم عمل کرده و به پیش بروند.
– خصوصیات رهبر
رهبر باید دارای خصوصیات ویژه ای باشد تا بتواند گروههای مختلف جامعه را اداره نماید. این خصوصیات عبارتند از:
۱ ـ توان متقاعد کردن اجتماع.
۲ ـ قدرت سازماندهی گروههای مختلف.
۳ ـ احساس مسئولیت مطلق نسبت به وظایف و تعهدات خویش.
۴ ـ گذشتن از منافع شخصی و خانوادگی در برابر منافع جامعه.
۵ ـ برخورداری از روحیه فداکاری شدید در مواقع حساس و سرنوشت ساز.
– رهبران درستکار و سالم
رهبران جامعه باید درستکار و سالم باشند و این ویژگی را تا پایان عمر حفظ نمایند. زیرا سلامت رفتاری آنان، قطعا بر کردار اقشار مختلف، اثر خواهد گذشت. هرگز مبالغه نیست اگر بگوییم شما می توانید از اعمال و رفتار رهبران یک جامعه، آن جامعه را ارزیابی کنید. ما نیازمند رهبرانی هستیم که برای افراد جامعه خود، الهام بخش اعتماد به نفس، پاکدستی و شجاعت باشند.
– تربیت افرادی برای رهبری
هر کسی قادر به رهبر شدن نیست. اما کافی بودن تعداد رهبران برای هر جامعه، قابل اهمیت است. بنابراین بسیار مهم است که افراد زیادی با توانایی ها و قابلیت های لازم برای رهبری، تربیت و آماده شوند. جامعه ای که فاقد این گونه افراد باشد، در سنگلاخ مشکلات و مصائب حرکت می کند.
– مسئولیت سنگین رهبران
رهبران باید مسئولیت و وظایف خود را در جامعه، یک ماموریت الهی تلقی کرده و همواره تصور کنند برای اجرای چنین نقشی متولد شده اند. آنها بایستی زندگی و عمرشان را وقف مسئولیتشان کرده و پای بندی به این تعهدات را ماموریت تمامی زندگی شان بدانند. اگر رهبران فاقد این گونه افکار و احساسات باشند، جامعه خود را چنان دچار آشفتگی می کنند که افراد آن، قادر به فعالیت و عملکرد صحیح و درست نخواهند بود.
– وظایف دشوار رهبر
اگر فردی مقام رهبری را فقط وسیله ای برای پیشرفت منافع خود بداند، در حقیقت فاقد اعتبارنامه رهبری است. در عین حال او باید احساس فداکاری شدید داشته باشد. این حس، از احساس مسئولیت و رسالتی که بر عهده دارد، منشاء می گیرد. رهبری این نیست که فردی فقط در مقام و جایگاه عالی رهبری بنشیند.
رهبر شایسته
بلکه رهبر شایسته کسی است که نسبت به پیشرفت جامعه و حرکت در مسیر صحیح، احساس فداکاری و مسئولیت می کند. رهبر شدن مانند این است که در جاده ای پر از خار گام بردارید. فقط شخصی که حاضر است از خواسته های زندگی خصوصی و حتی خانوادگی اش بگذرد، می تواند به مقام رهبری برسد.
این مسئله، شامل رهبران کلیه سطوح جامعه نیز می شود. زیرا بستگی به این دارد که آیا شخص در راه رهبری، حاضر به فداکاری و از خودگذشتگی هست با خیر؟
– اگر مایلید رهبر شوید…
همیشه در جامعه، باید افرادی باشند که در فکر دیگران هستند و حاضرند آرامش و آسایش خود را در جهت هدایت صحیح آن، فدا کنند. اگر مایلید رهبر شوید باید آماده از خودگذشتگی باشید. شما باید در جهت رهبر شدن، تلاش کنید و با سرعت، دقت و عشق غیرقابل توصیف و کوشش بسیار، به تحصیل و کار بپردازید. استراحت و اوقات فراغت در نزد شما، نباید معنایی داشته باشد. برای انجام کار، منتظر دستور کارفرما یا رییس خود نمانید. کار را صرفا برای رفع مسئولیت انجام ندهید بلکه با تمام توان و به بهترین شکل ممکن آن را تا پایان، به انجام رسانید.
– رهبر مورد احترام
رهبری مورد احترام قرار می گیرد که با تمام وجود، نقش رهبری را ایفا نموده، جامعه را با احساس مسئولیت، فداکاری و ارزش های واقعی، هدایت نماید.
رهبران باید مورد احترام قرار گیرند. از این طریق می توانیم بین دیکتاتورها و رهبران واقعی فرق بگذاریم. مردم به جهت ترس و هراس، نه از روی احترام، از دیکتاتورها اطاعت می کنند. ولی مردم از رهبران واقعی هراسی ندارند و از روی قلب به آن ها احترام می گذارند. همان طوری که هر قدرتی را با نباید با قدرت حقیقی اشتباه گرفت، به همان نسبت قدرت مستبدانه را نیز نبایست با رهبری واقعی اشتباه کرد.
– کسب احترام از مردم
قدرت و منزلت واقعی از «احترام» سرچشمه می گیرد. یک رهبر باید با تلاش خود، این قدرت و منزلت را کسب کند. چون اگر این را به دست نیاورد، پس جامعه را هم نمی تواند رهبری کند. ما باید به قدرت رهبری که از حس مسئولیت و ازخودگذشتگی خود رهبر، منشاء می گیرد، صادقانه احترام بگذاریم.
تمرین رهبر شدن به نظر می رسد که بهترین پیشنهاد به جوانان این است که «احساس مسئولیت را در خود گسترش دهید».
رهبرانی باشید که از لذت های زودگذر پرهیز کرده و از حصار زندگی کنونی خویش، گامی فراتر گذارید و در عین حال به پیشرفت و بهبود جامعه و ملت تان کمک کنید. هر فردی نمی تواند رهبر شود و هر شخصی هم نباید رهبر شود.
– رهبر خویش باشید
اما به مفهومی دیگر، هر یک از شما، رهبر زندگی خود هستید. زیرا دیگری نمی تواند به جای شما زندگی کند. شما رهبر خود هستید، بنابراین تمام مطالبی که تاکنون در مورد مقام رهبری گفته شد، در مورد هر یک از شما نیز صدق می کند.
کسانی که مایلند رهبران جامعه شوند، باید نکات یاد شده را به کار بندند. یعنی توانایی رهبر شدن، حس مسئولیت، فداکاری و همت والا برای ایجاد یک زندگی مطلوب و موفقیت آمیز را در خود پرورش دهند.
سید عبدالباقی اسحاقی
