نقش رسانه در شکل‌گیری جریان‌های اجتماعی غیرقابل انکار است نباید فراموش کرد امروز نیز رسانه‌ها در حرکت به‌سوی بهبود وضعیت و ارتقای کیفی شرایط جامعه می‌توانند نقش‌آفرین باشند.
به گزارش باز باران خبر و به نقل از روابط عمومی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان، رسانه‌ها همواره در شکل گیری جریانات مختلف نقش آفرین بوده اند. اگر نگاهی به چهار دهه قبل داشته باشیم به خوبی در می‌یابیم که رسانه‌ها نقش مهمی در تجمیع مردم و پیروزی انقلاب اسلامی ایران ایفا کرده اند.
یک فعال رسانه‌ای معنای رسانه را انتقال پیام در قالب دیدگاه یا اطلاعات عنوان و اظهار کرد: رسانه از یک کارکرد ارتباطی برخوردار است که بر اساس آن، تولید کننده محتوای اطلاعاتی، منتقل کننده و جامعه هدف یا پذیرنده آن محتوا دارای نقش است.
نقش رسانه در چهل سال گذشته
مجید صیادنورد با بیان اینکه اهداف اطلاع رسانی انقلابیون به ویژه امام خمینی (ره) در دوران انقلاب بر اساس توانمندی‌ها و فرصت‌های رسانه‌ها تعریف شده بود، افزود: امام و انقلابیون با مصاحبه‌های مطبوعاتی و تلویزیونی اقدام به ایجاد کمپین‌های تولید محتوای رسانه‌ای برای تنویر افکار عمومی نسبت به اهداف و برنامه‌های انقلاب که یک جریان فکری و حرکتی خلاف جریان حاکم جهان بود در پیش گرفتند. اقدامی که نقش مؤثری در به انزوا کشاندن حکومت پهلوی در ماه‌های آخر منتهی به پیروزی انقلاب داشت.
صیادنورد با اشاره به نقش انقلاب بر رسانه‌ها بعد از پیروزی گفت: کارکرد مثبت رسانه انتقال دانش و ایجاد نظرات مشترک در ارتباط با موضوعات روز جامعه است که در این میان عامل فرهنگی مهمترین آن است، یعنی علاوه بر نقش مبادله‌ای، کارکرد ایجادی، اقناعی و عملکردی را باید از نتایج ارتباط میان فرهنگ و رسانه اعلام کرد. در دهه‌های گذشته این ارتباط منتج به ارتقای گستره و عمق آگاهی جامعه ایرانی نسبت به چالش‌ها، فرصت‌ها و توانمندی‌های کشور در حوزه‌های مختلف به عنوان یکی از مهمترین دستاوردهای انقلاب اسلامی در حوزه رسانه شد است.
وی به رشد کمی، کیفی و حتی علمی فعالان رسانه‌ای و رسانه‌های عمومی کشور اشاره و بیان کرد: علاوه بر توسعه امکانات زیرساختی، برگزاری دوره‌های آموزشی، ایجاد و توسعه رشته‌های مرتبط دانشگاهی، ترجمه منابع علمی و نگارش تألیف های ایرانی در حوزه رسانه، افزایش رسانه‌های مکتوب، تخصصی شدن رسانه‌ها و در نهایت افزایش فعالیت خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های خبری نیز بروز و ظهور کرده است.
کارشناسی سیاسی ادامه داد: در بررسی تحولات رسانه‌ای چهل سال گذشته نباید فراموش کرد که تکنولوژی جدید، جامعه رسانه‌ای را به شبکه‌های اجتماعی تغییر داده و این خود یک تحول تکنولوژیک، آگاهی بخش و به عبارتی یک تحول اجتماعی است.
وی عدم تطابق میان قوانین موضوعه و عرف موجود در روابط رسانه‌ها و افکار عمومی، خود سانسوری ناشی از عواقب اجتماعی اظهار نظرهای کارشناسی، برخی واکنش‌های قضائی براثر برداشت سیاسی اندک از نظرات منعکس شده در رسانه، تبدیل شدن رسانه‌ها به خاستگاه اظهار نظر طیف‌های سیاسی در قبال عدم توسعه فعالیت‌های حزبی، خود کارشناس پنداری بعضی از فعالان رسانه‌ای را از چالش‌های موجود در این حوزه دانست.
صیادنورد با اشاره به اینکه گیلان یکی از قطب‌های تولید محتوای رسانه‌ای در سطح کشور است، گفت: باید توجه داشت در دوران بعد از انقلاب، علی رغم افزایش و تنوع در تعداد رسانه‌های موجود، کیفیت رسانه‌ها همپای توسعه رسانه‌ای رشد نکرده اما بی تردید در سال‌های گذشته رسانه‌های مکتوب و مجازی در گیلان از بازیگران اصلی پیگیری رفع مشکلات، بیان فرصت‌ها و انتقال اظهارنظرهای کارشناسی در خصوص توانمندی و چالش‌های پیش روی این استان بوده‌اند.
نگاهی به وضعیت رسانه‌های گیلان در چهل سال اخیر
نویسنده کتاب «تاریخ مطبوعات گیلان از آغاز تا ۱۳۵۷» اظهار کرد: با پیروزی انقلاب اسلامی، در آغاز نشریاتی هر چند اندک در گیلان به چاپ رسیدند. تعدادی از آنها با جهت گیری های خاص و به عنوان ارگان سازمان‌های سیاسی همانند «رزم کارگر» مربوط به ارگان سازمان چریک‌های فدایی خلق، «پیام جنگل» در ارتباط با ارگان سازمان مجاهدین سازمان خلق ایران، «گیلان» وابسته به مرکز برنامه ریزی برای تشکیل حکومت ایالتی، و بعضی با زبان طنز مثل «زرخ پوتار» از سوی «عباس دانش خواه»، همچنین نشریه‌ای در عرصه ادبیات متعهد با عنوان ویژه نامه «هنر و ادبیات» از سوی «محمدتقی صالح پور» و تعدادی دیگر با دیدگاه‌های عام در رشت و سایر شهرستان‌های استان گیلان انتشار یافتند.
رضا نوزاد با اشاره به کاهش انتشار نشریات در گیلان با فروکش کردن تب انقلابی و هرج و مرج یکی دو سال ابتدای انقلاب و صدور مجوز چاپ، ادامه داد: پس از طی دوره فترت، باز هم گیلان دارای یکی از پر تعداد ترین عناوین نشریات در ایران شد.
وی با بیان اینکه ما در دوره‌ها و زمان‌های مختلف طی چهل سال گذشته، شاهد صعود و افول کیفی و کمی نشریات در گیلان بوده‌ایم و متأسفانه تعدادی از آنها در حد یک نشریه کاریابی سقوط کرده‌اند، گفت: البته نشریاتی چون گیله وا نیز در گیلان منتشر می‌شود که به همان سبک و سیاق ۲۵ ساله خود وفادار مانده است.
نوزاد با اشاره به اینکه با اوج گیری فضای مجازی در ایران و گیلان، خوانش روزنامه اندک شده است، افزود: متأسفانه فضای مجازی ما نیز بنا به شرایط زمانه نه توانست و نه می‌تواند دردهای جامعه را منعکس کنند البته در این میان استثناهایی نیز وجود دارد. وضعیت فضای مجازی به گونه‌ای است که بسیاری وارد آن شده‌اند، راست و دروغ را با هم تحویل مخاطب می‌دهند و مخاطب می‌ماند کدام حقیقت و کدام غیر واقعی است.
فعالیت ۳۹۷ رسانه در گیلان
معاون امور فرهنگی و رسانه اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان با اشاره به اینکه این استان دارای ۱۹۹ نشریه مکتوب، ۲۱ نشریه الکترونیک غیر برخط و ۱۷۷ پایگاه خبری دارای مجوز است، به خبرنگار مهر گفت: مطالبه گری یکی از پایه‌های توسعه پایدار در جوامع امروزی است و رسانه‌ها به دلیل توانایی در جهت دهی افکار عمومی نقش اساسی در آن دارد.
حسین ابراهیمیان مطالبه گری را نوعی نظارت بر امور مسئولان و پیگیری حقوق شهروندی دانست و افزود: رسانه زمینه بیان و انتقال صحیح و به موقع مطالبات را فراهم می‌سازند و با ایجاد فضا برای تمام اقشار و گروه‌ها زمینه بیان خواسته‌های آنها را فراهم می‌کند.
وی با تأکید بر لزوم توجه به آموزش برای ارتقای سطح کمی و کیفی رسانه‌ها، ادامه داد: رسانه‌های گیلان از نظر کمیت جایگاه مناسبی در کشور دارند و مطمئناً با ایجاد همگرایی و وفاق در جامعه دستیابی به توسعه فرهنگی و اجتماعی تسهیل خواهد شد.
ابراهیمیان در ادامه با بیان اینکه اوضاع اقتصادی کشور بر گردش چرخ رسانه‌ها به ویژه رسانه‌های مکتوب نیز تأثیرگذار است، اظهار می‌کند: وضعیت رسانه‌ها با شاخص‌های زیادی به ویژه اقتصادی و درآمدزایی قابل سنجش است. محققان، رسانه‌ها را به عنوان یک صنعت اقتصادی در نظر می‌گیرند. گردانندگان رسانه‌ها باید بتوانند با بهره گیری از منابع موجود به سمت مدیریت رسانه و رسانه داری حرفه‌ای بروند.
معاون امور فرهنگی و رسانه اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان با اشاره به اینکه با توجه به توسعه فناوری‌های نوین ارتباطی، برای اینکه رسانه‌های مکتوب بتوانند بر اساس کارکرد و مسئولیت اجتماعی خود، سلایق و دیدگاه‌های مختلف را پوشش دهند، باید مهارت استفاده از فناوری را کسب کنند، گفت: ارشاد گیلان در سال‌های اخیر با برنامه‌های آموزشی و برپایی جشنواره‌ها، امکان مشارکت مدیران و خبرنگاران در تولید محتوا در زمینه‌های مختلف فراهم کرده است.
