باز باران خبر/مجیدمصطفوی/ نقد و بررسی رمان”از زن تا زمین” نوشته‌ی نرگس مقدسیان عصر  روز سه شنبه ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۲ در خانه فرهنگ گیلان با حضور جمعه کثیری ازعلاقمندان به ادبیات داستانی و اساتید ، نویسندگان برگزارشد.

سهیلا فرزاد، مجری و نویسنده اجرای نشست نقد و بررسی کتاب  را بر عهده داشت.
در ابتدا “محبوبه موسوی” نویسنده ، منتقد و پژوهشگر مسائل زیست محیطی،  کتاب”از زن تا زمین” را دغدغه‌های عصر مدرنیته دانست  و اثر را قابل تقدیر و بسیار ارزشمند در حیطه‌ی بازتاب مشکلات زیست محیطی عنوان کرد.
  در ادامه این نشست، وی افزود:”عنوان” از زن تا زمین”، در واقع نام مجله‌ای است که گرداننده‌ی آن روشنک یکی از شخصیت‌های اصلی داستان است. فرم داستان نیز، به تبع شکل روزنامه‌نویسی، با ماجراهای روز به روز و بر اساس شخصیت‌ها نوشته شده است. نه دقیقا در قالب روزنامه ولی  انگار سعی دارد ساختار خود را در قالب بخش نامه‌های یک مجله یا سخن خوانندگان یک مجله نگه دارد. این روال تا حدود ۲۰ صفحه اول داستان، خواننده را پای داستان نگه می‌دارد و به معرفی شخصیت‌ها ‌‌می‌ پردازد. پس از آن داستان کمی کند می‌شود؛ شاید از این رو که مجله بخش حوادث ندارد و داستان بدون ماجرا یا به عبارت بهتر بدون ماجراجویی پیش می‌رود.
نقطه مرکزی داستان که تمام شخصیت‌ها را حول خود جمع می‌کند عبارت است از بحران زباله در طبیعت و استثمار کارگران در شرکتی به نام گیشه.

وی سپس از جایگاه زن در داستان گفت: زنان شالیزار و زنان خانه کاج. گویی رمان می‌خواهد بگوید که زن و طبیعت یکی‌اند.
این هرسه موضوع به موازات هم و با رعایت اصل تساوی با هم پیش می‌رود.
در ادامه این نشست، مهدی بازرگانی مترجم ومدیر مسئول فصلنامه‌ی دیلمان، افزود ” اساسا چطور یک اثر ادبی به هدف خود می رسد! دراین رابطه دو نکته را مطرح می کنم.
اولین موضوعی که در نگاه به هر اثر ادبی  مورد توجه قرار می‌گیرد اینست که می خواهید ببینید از چه کلماتی در متن استفاده شده است!
بدعت، تازگی یا فرسودگی  ! موضوع دیگر استفاده از لغات گیلکی در زبان فارسی است واینکه ما تا چه اندازه مجاز هستیم که از لغات ناآشنا استفاده کنیم تا به همنشینی گیلکی در زبان فارسی دست یابیم؛ مانند هوشنگ ابتهاج  که بدرستی  ” گمار” را وارد شعر فارسی کرده است.”

در ادامه نشست، رضا عابد شاعر، نویسنده و منتقد ادبی گفت:
   نقش رمان در زیست انسان است و نرگس مقدسیان را به عنوان یکی از نویسندگان جدی ادبیات معرفی کرد.
وی در ادامه، صحبت‌های خود را چنین پی گرفت که: : ” تمام وظیفه ادبیات به مانند فلسفه پرسش‌گری است اما رمان به عنوان یک ژانر ادبی در مسیر عبور خود به رغم تمام اشتراکات در جایی با فلسفه فاصله می‌اندازد و آن زمانی است که فلسفه به دنبال یافتن پاسخ قطعی است که ادبیات از این امر تن می‌زند و دریافت پاسخ را همچنان با پرسش تازه به تاخیر می‌اندازد و این امر به نوعی می تواند در امتداد همان بحث دلالت نکردن دال‌ به مدلول هم باشد .

این منتقد ادبی با اشاره به شگرد و تکنیک نوشتاری نویسنده گفت :” نویسنده با تمهید‌های مناسبی شخصیت‌های تاریخی زن که دارای اعتبار فرهنگی، سیاسی و اجتماعی بوده‌اند را پرتاب این زمانی کرده است و با احضار و پوشاندن لباس تازه بر تن  آن‌ها توانسته یک رمان موفق بر اساس وضعیت را خلق کند.
رضا عابد ادامه داد: روشنک نوعدوست یکی از شخصیت‌های اصلی با حضورش در رمان خود را در پهنای تاریخ به ثبوت می‌رساند و در کنار افرادی چون فاطمه سیاح، شوکت روستا، توران میرهادی و … قرار می‌گیرد و نویسنده با نوشتن این متن دریغاگوی وضعیت تازه بر اساس گسست می‌گردد.”

وی همچنین با اشاره به بینامتنیت گفت :” تمام متن‌های عالم با هم ارتباط دارند و مهم این است که هر نویسنده پسین چگونه نویسنده پیشین را به تعبیر هارولد بلوم منتقد و روانشناس بزرگ آمریکایی بر اساس اضطراب تاثیری که در درون خود دارد، مورد “بدخوانی” قرار دهد و این امر  با “خوانش” فرق دارد.
رضا عابد تصریح کرد: همانگونه که ما باید بین “پارودی” و “تراپوشی” فرق بگذاریم. پارودی ادامه متن است مثل این‌که نقاشی بیاید بر صورت مونالیزا ماسک بزند، در صورتی‌که تراپوشی تخریب متن گذشته است با ویران ساختن و متن تازه‌ای را برجا کردن.”

در پایانِ جلسه رضا عابد دیگر شخصیت‌های رمان را خاکستری ارزیابی کرد و گفت: “کاوه که زمانی به جریان مبارزه تعلق خاطر داشت به سبب نیاز مالی به اتفاق همسرش ایران که دیگر شخصیت اصلی رمان است دست به دزدی از انبار کارخانه می‌زند و این در نقد و بررسی رمان باید ملاحظه شود.”