همواره شرایط و موقعیت ها بر هنر تاثیر داشته است. رنسانس موجب ارتقای آثار هنری و درخشش هنرمندان شد.
انقلاب صنعتی جنبشی دیگر در تنوع و تکثرهنرها بوجود آورد. جنگ های جهانی با عناوین مرگ، نابودی، خونریزی، ویرانی، گرسنگی، اضطراب و نا امیدی افکار هنرمندان را بهم ریخت و موجب شکل گیری مکاتب هنری زیادی شد.
در این تغییرات گاه واقعگرایی رونق پیدا کرد وگاه از واقعیت ها کاسته شد، هنری با ساختار قانونمند شکل گرفت دیگری بر اساس بی قانونی بنا شد، هنری بر ظواهر افزود آن دیگری بر مفاهیم…آنچه مسلم است آنکه جامعه و محتوای هنری ارتباط مستقیم دارند.
هنرمند تحت تاثیر محیطی است که در آن رشد پیدا کرده و افکارش را شکل داده است .حتی هنر جامعه ستیز هم در تقابل با بستر جامعه شکل می گیرد. اکنون ویروس کووید ۱۹ در جهان فراگیر شده و بیماری کرونا موجب شده تا کارهای هنری تعطیل شود.
مراکز فرهنگی و هنری در شیوع بیماری کرونا جز اولین صنوفی بود که به تعطیلی انجامید. کارهای گروهی مخاطب سالن ها و مراکز فرهنگی و هنری خود را از دست داد. سینماها، سالن های نمایشی، کنسرت ها و نگارخانه ها بر روی هنرمندان و نماشاگران بسته شد. تعطیلی هنر متضرر شدن هنرمندان را بدنبال داشت. بی تعارف باید گفت هنوز هم چشم انداز رونق مجامع هنری تیره و تار است و با توجه به خطر کرونا باز گشایی مراکز فرهنگی و هنری در آینده با رعایت شیوه نامه ها هم از استقبال چندانی برخوردار نخواهد بود.
اکنون شرایط عرضه و تقاضا برای هنر تفاوت پیدا کرده است. همانطور که هنر از سالن ها به سمت مردم در خیابان کشیده شد اکنون ظرفیت فضای مجازی برای جولان آثار هنری محیطپر رونق محسوب می شود. بازدیدهای مجازی از موزه ها ،ایجاد شرایط پخش فیلم های هنری در فضای مجازی، دسترسی به کتابهای کمیاب، آموزش هنری انلاین و… به مدد ظرفیت فضای مجازی صورت گرفته است.
در این شبکه ها گرچه افراد مشهور پر بازدید هستند اما افرادی هم بدون پیشینه هنری بستری برایشان فراهم شد تا دیده شوند. درک شرایط و استفاده از فرصت ها در فضای مجازی موجب شکل گیری هایپر مارکتی از انواع و اقسام هنرها شد. محدودیت جغرافیایی از میان برداشته و ارتباطات تقویت پیدا کرد.
در هایپر مارکت هنری شکل گرفته در فضای مجازی دوران کرونا از ایده های بزرگ فلسفی خبری نبود و نیست گفتگو ها ساده، رفتارها معمولی، قیافه ها بدون بزک بوده و از نور پردازی ویژه و دوربین های پیشرفته و تدوین های خاص و کارهای حرفه ای هم خبری نیست. کارهای کپی تا کارهای خلاقه از حرفه ای تا آماتور در هایپر مارکت هنری وجود دارد. در شرایط کنونی چشمی دوربین موبایل ها رو در روی هنرمند قرار گرفته و ارتباط آسان و فوری را با سایرین فراهم می کند. عکس، فیلم، گفتگو، شعر، داستان ، اتود های نمایشی و … هر آنچه که بخواهید از طنز، هجو، تراژدی، بازی و تفریح در فضای هایپر مارکت فرهنگی و هنری رونق پیدا کرده است. چه بخواهیم یا نه شرایط کرونا ایجاب می کند تا هنرمندان از ظرفیت فضای های مجازی بیشتر بهره مند شوند و تولید محتوای هنری را در این شبکه های گسترده به اشتراک بگذارند و شیوه های نوین ارتباط را تجربه کنند . دراین بحران تغییر اجتناب ناپذیر است.
اکنون مخاطب را باید از طریق دیگر جذب نمود. ایجاد شرایط مطلوب در هایپر مارکت های فرهنگی و هنری یکی از راهکارهای موثر خواهد بود . شاید این هایپر مارکت ها باب طبع اهالی اندیشمند فرهنگ و هنر نباشد اما پذیرش صحیح موقعیت پیش آمده میتواند واقعیت ناخوشایند را خوشایند کرده چشم اندازی برای رسیدن به شرایط مطلوب فراهم نماید.
نگار نادری – رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی لاهیجان (کارشناس ارشد ادبیات نمایشی)
