باز باران خبر/ شوراهای شهر و روستا یکی از ابزارهای تدبیری حاکمیت های مردم سالار است که در برخی از کشورها به عنوان پارلمان محلی و منطقه ای مورد استفاده قرار گرفته و می گیرد.
بر اساس مفاد قانون اساسی هدف از ایجاد شوراهای شهری و روستایی وارد کردن آحاد مردم به مدیریت فراگیر در هر منطقه است تا با این شیوه هزینه های عمومی کاهش یافته و کیفیت اداره امور شهری یا روستایی افزایش یابد.
بر این اساس هدف از راه اندازی شوراهای مذکور این بود که شهروندان خود را در وسط ماجرا احساس کرده و اطمینان داشته باشند که اعضای شوراها از جنس آنها بوده و برای بهبود وضعیت زندگی مردم نهایت تلاش خود را به خرج می دهند؛ اما بعد از گذشت بیش از چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به نظر می رسد که این هدف استراتژیک تقریبا تحقق نیافته و در عمل و اجرا با موانع فراوانی مواجه شده است.
موانعی که سبب شده شورا با ماهیت اصلی خود کیلومترها فاصله پیدا کنند و هر چیزی باشند جز شورای مفید و کاردان!آنچه که فعلا از شوراها مشاهده می شود را می توان در موارد زیر دسته بندی کرد:
ـ دشواری انتخاب شهرداران به دلیل عدم تفاهم اعضای شورای شهر یا روستا در انتخاب وی به دلیل باندبازی، یارگیری، تنوع سیلقه یا تضاد منافع آنان بدون توجه به مصالح بلندمدت یا حتی میان مدت شهر یا روستا.
ـ طولانی و ثابت نبودن عمر کاری شهردار به خاطر بروز اختلافات متعدد با شورای شهر که زمان زیادی از او می گیرد و فرصت ها را هدر می دهد.
ـ اختلافات درون گروهی میان اعضای شورا به دلیل علاقه برخی اعضای آن به خودنمایی یا تصاحب عنوان شهردار. ـ به کارگیری نزدیکان و فامیلین در شهرداری توسط شهردار یا بعضی اعضای شورای شهر در برخی مواقع که خود این مسئله هم منجر به افزایش هزینه های سربار می شود که به جیب شهروندان تحمیل و هم ورود افراد غیرمتخصص یا غیرمرتبط به این سیستم آن را از انجام وظایف محوله ناتوان می کند که در این صورت نیز مجددا پای حیف و میل بیت المال به میان می آید.
ـ عدم تحقق برنامه های وعده داده شده توسط کاندیداها در زمان انتخابات که با رنگ و لعاب زیبا و تبلیغات فراوان به خورد رأی دهندگان داده شده که نشانگر عدم آشنایی مناسب با مسایل شهری بوده یا تلاشی زیرکانه برای فریب دادن رأی دهندگان به شمار می آید تا هر طور شده نامزد مورد نظر خود را به جایگاه شورای شهر برساند ولی اگر نتوانست برای همشهریان کاری انجام دهد یا وقتی به آنجا ورود کرد با موانع قانونی ایی مواجه شد که از آن ها بی خبر بوده و حالا تمام شعارهایش به مشتی حرف بی فایده تبدیل گشته، برایش اهمیتی ندارد.
-حضور افراد غیرمتخصص و بی ارتباط با اداره شهر در شوراها که می خواهند از طریق آزمون و خطای مکرر تازه چیزی بیاموزند و از برخی امور سر دربیاورند؛ البته اعضای شورا اگر از آگاهی اجمالی و کلی نسبت به مسئولیت های خود برخوردار باشند، با قدری چشم پوشی و تخفیف تا حدی قابل قبول است به شرطی که در مواقع لزوم تکبر را کنار گذاشته و از مشاوران صاحب دانش و تجربه که سوابق اجرایی موفقی هم داشته اند، بهره گیری نمایند.
ـ آگاه نبودن اعضای شورا از لوازم و نیازهای کار گروهی و دسته جمعی در شوراها و ملتزم نبودن به آن و نیز آموزش ندیدن در این باره؛ لازم به ذکر است که مدعیان اصلاح طلبی و اصولگرایی در این زمینه با یکدیگر فرقی نداشته و ندارند. در نتیجه همیشه گرفتار اختلافات و چنددستگی بوده و وقت اعضاء صرف کارهای بی فایده می شود؛ به همین دلیل ضرورت آموزش های خاص اعضای شورای شهر در ابتدای ورودشان به شورا بیش از پیش احساس می شود و آنان باید بیاموزند که چگونه با یکدیگر و با شهردار و نیز بالعکس تعامل مناسب و شایسته داشته باشند تا وجودشان به نفع جامعه باشد نه آن که بر مشکلات بیافزایند!
ـ کسب آرای بسیار پایین در انتخابات و از دست دادن اعتماد مردم که هر دوره کمتر از دوره قبل می شود و کار را به جایی می رساند که دیگر آنان نمی توانند خود را نماینده قاطبه مردم بنامند. به عنوان مثال کسی که با زیر ده هزار رأی وارد شورا شده چگونه می تواند نماینده اکثریت مردم یک شهر یک میلیون نفری باشد؟
ـ از سوی دیگر شورای شهر و نیز تصدی مقام شهردار منتخب، بهانه و مقدمه چینی است برای صعود برخی از آن ها به سوی صندلی های مجلس شورای اسلامی که این دیدگاه و شیوه کاملا به زیان مدیریت شهری و شهروندان است.
– در مجموع با توجه به تجربیات چهار دهه گذشته و پشت سر گذاشتن فراز و نشیب های فراوان در دوره های مختلف به نظر می رسد که باید برای اصلاح عملکرد شوراها کارهای گوناگونی صورت پذیرد تا هرچه سریعتر نقاط ضعف یادشده برطرف گردد.
