باز باران خبر/ گیلان که می توان آن را رنگین کمان اقوام نامید سرزمینی کوچک اما با فرهنگی بزرگ است. این سرزمین محدود از دیرباز چهار قوم ریشه دار گیلک،تالش،گالش و تات را در خود مسکن داده است. و به تبع همین گوناگونی اقوام خرده فرهنگ ها ، رسوم ،آداب و سبک زندگی آن از تنوع بی نظیری برخوردار است.
جمعی از اهالی فرهنگ و پژوهشگران از مدتها قبل با نشست ها و گردهم آیی های علمی و فرهنگی در جهت معرفی و شناساندن این ظرفیت های فرهنگی که علیرغم تنوع و تکثر به عامل یکپارچگی گیلان بلکه ایران تبدیل شده است تلاش می کنند.در ادامه همین فعالیت ها عصر سه شنبه نهم آبان نشست علمی تخصصی آیین ها،آداب و رسوم اقوام ریشه دار گیلانی در محل پژوهشکده گیلان شناسی با حضور علاقمندان به فرهنگ ، هنر و اقلیم گیلان برگزار گردید.
در این نشست که برای معرفی چهار اثر فاخر (از هر قوم یک اثر) توسط پدید آورندگان برنامه ریزی شده بود ابتدا دکتر رنجبر مدیر پژوهشکده گیلان شناسی ضمن خوش آمد گویی به حاضران اعلام کرد که این نشست علمی بسیاربسیار مردمی بدون کمک از هیچ نهادی و فقط با همراهی و همیاری افرادی که دغدغه و عشق حفظ آئین ها و باورداشت ها و سنت ها را دارند شکل گرفته است.افرادی چون دکتر فریدون شایسته،علی اکبر(ولی)قنبرزاده و امیر گل مدیر انتشارات سپیدرود و دیگرانی که دغدغه حفظ و نشر آداب و رسوم اقوام کهن دیار گیلان و ایران را در سر دارند که همین تنوع فرهنگی خود عامل مهمی در حفظ یکپارچگی ایران عزیز است.
وی ادامه داد افزود :در فرهنگ عامه این باور وجود دارد که دانش و هنر هر کدام از دو بخش تشکیل شده اند بخش خواص و بخش عوام و دانش خواص برگرفته از دانش عوام است چنان که دانش انتزاعی عامه نهایتاً تبدیل به خلق تکنولوژی می شود. ما نباید با داشته های فرهنگی خود انتزاعی برخورد کنیم.باید آئین ها و رسوم و ادبیات شفاهی را از دل کتابها بیرون آورده و در اجتماع رواج بدهیم.
– ایرج هدایتی شهیدانی محقق و پژوهشگر گالش، یکی از اقوام ریشه دار که در شرق گیلان ساکن هستند با معرفی کتاب «به وقت بنفشه» که در آن به جمع آوری ۶۰ پهلوی(فهلوی) و ۶۰ دو بیتی عزیز و نگاری پرداخته وپیرامون آن توضیحات اجمالی ارائه داد .
وی ضمن معرفی و خوانش برخی از آنها توضیح داد: این نواها و اشعار فولکور گالشی در قالب چاروادار خوانی،گاره سری خوانی ،گور سر خوانی،درویشی خوانی،شبیه خوانی،عزیز و نگار خوانی و… از دیرباز در بین مردم منطقه مرسوم بوده است.
– در ادامه نشست هوشنگ عباسی نویسنده و پژوهشگر گیلک زبان، با معرفی «کتاب آقا دار»(درخت در فرهنگ مردم گیلان) که در آن آداب و رسوم و آئین های مرتبط با درخت و جنگل را جمع آوری و تالیف کرده است گفت: احساس انسان باعث زایش و پویایی می شود و موضوع درخت و حس انسانها نسبت به اشیاء و پدیده های مرتبط با آن تاثیر شگرفی در فرهنگ عامه داشته است.
وی با اشاره به اینکه هر کس از زاویه دید و علاقه مندهای خود به پدیده ها نگاه می کند گفت: انسانها به اشیاء جان می دهند درختان نیز جان دارند و با انسانها سخن می گویند و ما را می فهمند. انسانها در برقراری ارتباط با درخت افسانه ها ، باورها ،اشعار زیادی را بوجود آورده اند که آنها در این کتاب معرفی و عرضه شده اند.
وی همچنین توضیح داد: در این کتاب با گریزی به داستان مرقد آقا نوشته نیما یوشیج و نیز در ادامه تبدیل آن به شعر گیلکی توسط شیون فومنی تاثیر پذیری ادبیات و اشعار گیلان از درخت را نیز بیان کرده است.
عباسی در ادامه با گریزی به تغییر سبک زندگی و هجوم مهاجران به گیلان و آسیب های زیست محیطی که هویت و طبیعت گیلان را تهدید می کند از اینکه هویت فرهنگی و جنگل و درختان گیلان در معرض نابودی قرار دارند بسیار اظهار نگرانی کرده و خواستار اهتمام جدی برای حفظ گیلان شد.
– محسن مجاوری کلور سومین سخنران همایش برای معرفی کتاب «ضرب المثل های تاتی» پشت جایگاه قرار گرفته و گفت:ضرب المثل ها با توجه به عواملی چون سبک زندگی،اقلیم،زبان همه فهم،علاقمندی ها،میزان آگاهی و ریشه های آنها بوجود آمده و کاردکردهای متفاوتی مانند معرفی ریشه ها،قومیت،اقلیم،محیط زندگی،سواد و فرهنگ، برقراری ارتباطات،باور ها ، اعتقادات و میزان آگاهی دارند.
– و کتاب «سیری در زندگی تالشان»(از عنبران تا آستارا) و اسماعیل بخشی زاده نویسنده آن که برای معرفی این اثر فاخر پشت جایگاه قرار گرفته و به ایراد سخنرانی پرداخت البته با انرژی خاص قوم ریشه دار تالش و مطالبی که از لزوم حفظ هویت و یکپارچگی ایران پرداخته و با خوانش اشعار حماسی مانند
یکی تالشی مرد گیلانی ام/همه افتخارم که ایرانیم
حاضران در جلسه را وادار به تحسین و تشویق کرد.
لازم به ذکر اینکه غیبت خبرنگاران استان و خصوصاً خبرنگاران صدا و سیما ،سرنا نوازی استاد میرزا آقا دسترسی ،
اجرا و شعر خوانی های استادانه مسعود ایمانی شاعر و نویسنده اهل خمام و نمایشگاه کتاب اقوام گیلانی از نکات قابل توجه همایش بودند.
گزارش از علی علیزاده ازبری-روزنامه نگار
