نقش شوراها در مدیریت شهری

باز باران خبر/ نهم اردیبهشت در تقویم ایران به عنوان روز شوراها نامگذاری شده است.

این روز سالروز صدور فرمان تاریخی امام خمینی (ره) در سال ۱۳۵۸ مبنی بر تشکیل شورا‌های اسلامی برای مشارکت مردم در تعیین سرنوشت خویش است.

همچنین، این روز سالروز آغاز به کار رسمی شوراهای اسلامی شهر و روستا در سال ۱۳۷۸ نیز می باشد.

اصول ۱۰۰ تا ۱۰۶ قانون اساسی به موضوع شوراها پرداخته است ، قانون اساسی شوراها را یکی از ارکان تصمیم‌گیری و اداره امور کشور میداند که نقش مهمی در مشارکت مردم در مدیریت محلی و توسعه اجتماعی و اقتصادی دارند.

بر اساس قانون، شوراها نقش کلیدی و اساسی در مدیریت شهری ایفا می‌کنند و به‌عنوان بازوی قانونگذاری، تصمیم‌ سازی و نظارتی در اداره شهرها عمل می‌کنند. وظایف اصلی شوراها شامل انتخاب شهردار، تصویب بودجه، تصویب طرح‌های توسعه شهری، نظارت بر عملکرد شهرداری و اجرای پروژه‌های عمرانی، فرهنگی، اجتماعی و… است. شوراها در ارتباط مستقیم متعامل با ساکنین و نهادهای محلی، حلقه واسط میان مردم و ساختار مدیریت شهری در سطوح بالاتر بوده و می‌توانند مشارکت مردم را در اداره امور محلی افزایش دهند.

حال بعد از ۲۶ سال و سپری شدن شش دوره از شورا این سوال مطرح می شود: آیا شوراها توانسته آنگونه که می بایست نظر مردم را جلب کند؟

اگرچه در این مجال نمی توان به طور دقیق و قاطع به این سوال پاسخ داد و نیاز به مطالعه و تحقیق علمی می باشد، اما به طور کلی به نظر می رسد شوراها با وضعیت مطلوب خودفاصله زیادی دارند.

برخی چالش‌ها مانند ابهام و ضعف قوانین علی رغم اصلاحات پیاپی، محدودیت اختیارات شوراها، کمبود منابع و عدم همکاری نهادهای دولتی و محلی از طرفی و عدم تخصص لازم برخی اعضای شورا  ضعف در کار گروهی و شورایی برای حل مشکلات شهری، اختلافات داخلی و نبود نگرش راهبردی، عدم شفافیت عملکرد، پاسخگویی و اطلاع رسانی، عدم استفاده از ظرفیت مشارکت مردمی و موازی‌کاری و اخلال در مدیریت شهری از سوی دیگر بر کارآمدی آنها تاثیر گذاشته است.

اما با این حال باید بپذیریم توسعه شوراها و تقویت جایگاه آنها در مدیریت شهری، نقش بسزایی در تحقق مدیریت واحد شهری و نهادینه شدن مشارکت مردمی دارد.

🔹️علیرضا قانع، مدرس دانشگاه و  مؤلف کتاب شوراهای اسلامی‌شهر در آینه قوانین