دایره شایستگی بهتر از توهم دانایی

استفاده از افراد شایسته در دایره شایستگی آنها راه حلی مناسبی برای رفع مشکلات است.

‌   یکی از مهم ترین ویژگی هایی که انسان ها می توانند در درون خود داشته باشند، شایستگی است. وقتی شخصی شایسته باشد می تواند به خوبی جایگاه شغلی و اجتماعی خود را حفظ کرده و آنرا رو به رشد و پیشرفت هدایت کند.

شایستگی ترکیبی از علم ، مهارت‌ها، توانایی‌ها ، برنامه ریزی های درست و تخصص است که اشخاص را نسبت به دیگران متمایز می نماید و باعث می شود آدمی موفقیت های زیادی کسب نمایند؛ به عبارتی می توان اینگونه تصور کرد که دایره شایستگی یعنی یافتن حوزه‌هایی که در آن بهترین هستیم و یا به قولی صلاحیت و توانایی های فراوانی در آن حوزه داریم‌؛ درون این دایره توانایی‌هایی وجود دارند که در آن‌ها مهارت زیادی داریم و بیرون آن مسائلی هستند که یا فقط بخشی از آن را می دانیم و یا هیچگونه اطلاعاتی از آنها نداریم.

مهمترین مسئله در این زمینه این است که انسانها دایره شایستگی‌ خود را بشناسند و به آن پایبند بمانند؛ البته اندازه‌ این دایره اهمیت زیادی ندارد اما شناختن مرزهای آن بسیار مهم است و در واقع برای موفقیت در زندگی باید ابتدا دایره شایستگی خود را بشناسیم و توانمندی‌ها ، استعداد‌ها و علایق واقعی خود را پیدا کنیم و به موارد خارج از آن توجه نکنیم و در این مسیر همه تمرکز خودمان را بر توانمندی‌های خود بگذاریم و جهت رشد و پیشرفت رو به جلو حرکت کنیم.

به بیان ساده تر داخل دایره شایستگی توانایی‌هایی هستند که در آن‌ها مهارت های فراوانی داریم و بیرون از آن مسائلی هستند که یا فقط بخشی از آن‌ها را می دانیم و یا اصلا چیزی از آن‌ها نمی‌دانیم و در واقع ما زمانی با مشکلات روبه رو می‌شویم که از محدوده آنچه می‌دانیم به سمت آن‌چه فکر می‌کنیم می‌دانیم، می‌رویم.

بر این اساس اگر به این موضوع پی ببریم دیگر لازم نیست که هربار درباره پذیرفتن یا نپذیرفتن یک مسئولیت جدید تصمیم گیری کنیم. اگر در زندگی همه ما این دایره به وضوح ترسیم شده باشد در برابر درخواست های نامناسب اما وسوسه کننده به راحتی مقاومت خواهیم کرد. هیچ گاه مهارت ها از یک حوزه به حوزه دیگر منتقل نمی شوند بلکه مهارت ها صرفا متعلق به یک حوزه هستند؛ بطور مثال یک استاد ورزشی لزوما نمی تواند یک اقتصاددان بزرگ باشد و یا یک فرد سیاستمدار نمی تواند در حوزه تخصصی یک رشته ورزشی مدیر موفقی باشد، چون هیچ گونه تخصصی در آن حوزه ندارد؛ یقینا اگر این اشخاص از دایره شایستگی خود خارج شوند در بیرون از دایره شایستگی خود قادر نخواهند بود کار بزرگی انجام دهند.

هریک از ما اگر در زمینه‌ای که تلاش می‌کنیم در آن بدترین هستیم، مطمئنا در دایره شایستگی خود قرار نداریم و رقابت بین درون و بیرون دایره شایستگی است. یک مهارت فوق العاده به هزاران توانایی متوسط برتری دارد، پس هر شخصی  که توانایی های خاصی دارد، بهتر است در همان زمینه به فعالیت بپردازد و

اگر نگاه درستی به این موضوع داشته باشیم افرادی که از دایره شایستگی خود خارج شده و در حوزه های غیر تخصصی خود مشغول به فعالیت می شوند بیشتر اوقات بازدهی مناسبی ندارند.

نکته جالب اینکه گاهی افراد با خارج شدن از دایره شایستگی و قرار گرفتن در حوزه غیر تخصصی خود دچار توهم دانش نیز می‌شوند، بیشتر اوقات آنها فکر می‌کنند در این حوزه هم می‌توانند انسانهای موفقی باشند، ولی آنها در ابتدای توهم دانش قرار گرفته اند!

اگر نگاه درستی به مشکلات جامعه داشته باشیم با وجود این همه منابع طبیعی در کشور بخاطر سوءمدیریت و نبود برخی از مدیران در دایره شایستگی خود بسیاری از مشکلات کشور حل نشده باقی مانده است!

توهم دانایی در یک جمله یعنی اینکه فکر کنیم بسیاری از مطالب را میدانیم و یا حس کنیم برای بسیاری از مشکلات راه حل های فراوانی داریم در صورتی که اشتباه می‌کنیم، یعنی یا نمی‌دانیم یا اشتباه و ناقص می‌دانیم و علت اصلی آن هم توهمِ دانش، تصور ناقص ما نسبت به تمام یک مطلب و سپس مقایسه دانش خود با همان تصور است که متاسفانه در جامعه کنونی آدم های زیادی درگیر این موضوع هستند.

بسیاری از انسانها پیچیدگی‌های مسائل مختلف را با توهم فهمیدن برای خود آسان می‌کنند و در واقع اگر افراد زمان بیشتری را صرف  مطالعه در مورد موضوعات مختلف انجام دهند خیلی زود خواهند فهمید که علمی در آن زمینه ندارند و توهم دانشِ در آن موضوع کمرنگ‌تر می شود.

امروزه بسیاری از افراد زندگی خود را با توهم دانستن سپری می‌کنند و در حقیقت بسیاری از ما نمی‌دانیم که خیلی نمی‌دانیم! بسیاری از افراد در زندگی مشترک، محل کار، دانشگاه و حتی در جامعه بر این باورند که از دیگران بیشتر می‌دانند و با توهم دانایی زیاد، زندگی می‌کنند؛ همه ما باید تلاش کنیم برای ساختن ایرانی آباد و پیشرفته در دایره شایستگی خود قرار بگیریم.