مشاور فرهنگی غیربومی برای شورای شهر رشت چه بار مثبتی دارد؟!

ایرج نوذری به عنوان مشاور فرهنگی شورای شهر رشت انتخاب شد! خبری کوتاه که واکنش های منفی زیادی از طرف هنرمندان گیلان در پی داشت؟!
در اولین ساعت ها و روز انتشار این خبر در واپسین روزهای مهر ماه بسیاری از هنرمندان گیلان به این انتخاب واکنش های منفی زیادی نشان دادند که البته در نگاه اول کاملا بر حق است . چرا که اولین معیار در انتخاب یک مشاور فرهنگی در یک مجموعه مدیریتی بومی ـ شهری همچون شورای شهر رشت، انتخاب یک فرد فعال و آشنا به امور فرهنگی و هنری استان گیلان و شهر رشت می باشد.
استان گیلان قدمتی کهن در علم و فرهنگ و هنر دارد و بزرگان زیادی در عرصه فرهنگ و هنر و ادبیات  از این خطه سرسبز به ایران و حتی جهان معرفی شدند؛ بزرگانی همچون دکتر معین، علی فخری نژاد (شیون فومنی)، مجدالدین میرفخرایی (گلچین گیلانی)، سوسن تسلیمی، هوشنگ ابتهاج و… که ذکر نام همه این بزرگان در این مقال نمی گنجد و به درازنای تاریخ فرهنگ و هنر این استان می باشد . از همین رو در نگاه اول این انتخاب قطعا نادیده گرفتن وناچیزشمردن هنرمندان گیلانی است تا جایی که رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر رشت نیز به این انتخاب واکنش نشان داده و ضمن تاکید به این انتخاب که آقای نوذری مشاور فرهنگی رئیس شورای شهر است و نه  همه اعضای شورای شهر رشت  با هنرمندان و فعالان فرهنگی و هنری در ابراز مخالفت با این انتخاب اشتباه  همسو شدند؛ اما اگر ژرف تر به این انتخاب بنگریم، زوایای دیگری از این نوع انتخاب ها، مسجل خواهد شد که در ادامه می خوانید.
وقتی رئیس کمیسیون فرهنگی شورا از روند انتخاب مشاور فرهنگی ریاست شورای شهر اظهار بی اطلاعی و حتی مخالفت با این مهم می نماید ، نشان از عمق ناهماهنگی و عدم همگرایی در تصمیمات شورای شهر رشت دارد . هر چند نگاهی به انتخاب شهردارهای غیربومی و حتی بومی رشت در سال ها و ماه های گذشته که دوره مدیریت بسیار کوتاهی داشتند، ابعاد این ناهماهنگی مدیریتی را در مجموعه شورای شهر رشت بیش از پیش نمایان می سازد! (ارزیابی عملکرد شهردارهای پیشین موضوع این نوشتار نمی باشد ولی به هر حال هر شهردار در یک مدت بسیار کوتاه قطعا برای ثبات طرح های مدیریتی در زمینه اجرایی شدن ایده ها و طرح های خود و مشاورانش  ـ در کلان شهری  مثل رشت آن هم در فرصت های کوتاه زیر یک سال ـ فرصت چندانی نخواهد داشت) اما سوال اساسی این است که جایگاه مشاور فرهنگی ریاست شورای شهر رشت دقیقا چیست؟ آیا این عنوان تا قبل از انتخاب آقای نوذری به عنوان مشاور فرهنگی وجود داشت؟! اگر قبل از ایشان این عنوان وجود داشت ، بهتر است که گزارشی از عملکرد مشاور قبلی و علت این انتصاب جدید (حداقل برای اهالی فرهنگ و هنر شهر رشت) ارائه شود تا از این نوع حساسیت ها کاسته شود!
قطعا جایگاه هر مدیر ، مشاور و … با نوع عملکرد و سوابق اجرایی مورد ارزیابی قرار  می گیرد . جای هیچ شکی نیست که ایرج  نوذری جایگاهی قابل اعتنا در سینما و تلویزیون ایران دارد . به جز این که از خانواده ای هنرپرور است (فرزند مرحوم منوچهر نوذری) در فیلم ها و سریال هایی بسیاری از سال ۱۳۷۰  تا الان نقش آفرینی کرده  که برخی ازآنها مثل سریال مسافری از هند و … در ذهن بسیاری از مخاطبان ایرانی هنوز ماندگار است . علاوه بر این ها ، نوذری دارای مدرک کارشناسی ارشد رشته زبان شناسی بوده و به زبان های سانسکریت، هندی، اروپایی، اردو، اسپانیایی و انگلیسی تسلط دارد . اما آن طور که خودش می گوید تنها شناخت و آشنایی اش از امور فرهنگی و هنری استان گیلان ، علاقه اش به زبان و فرهنگ و اقلیم گیلان است که با این ویزگی و امتیاز ، اکثریت مردم ایران صلاحیت این جایگاه را دارند ؛ چرا که کمتر کسی را  می توان در ایران یافت که به فرهنگ و اقلیم گیلان ، علاقمند نباشد !
جذب چهره و سلبریتی و در کنار افراد معروف جامعه قرار گرفتن ، متاسفانه در کشور ما  به تدریج در حال تبدیل به یک اپیدمی است . اما متاسفانه گویا مدیران شهری هم از این قاعده مستثنی نیستند ! حال این که یک سلبریتی در چه جایگاهی باشد که نزدیک شدن و همسویی با آن گزینه خوبی برای دیده شدن باشد یا اینکه توانایی و تخصص هر سلبریتی، تناسبی با جایگاه تعیین شده داشته باشد، گویا هنوز برای برخی از اعضای شورای شهر رشت در اولویت نمی باشد!
 مهمان نوازی گیلانیان (که برخی ها به غریب نوازی دگردیسی می کند!) از دیرباز تا کنون شهره خاص و عام بوده است . از همین رو ـ با احتمال قریب به یقین ـ می توان  گفت که برخی هنرمندان و چهره های شناخته شده هنری غیر بومی در گیلان عملکرد نسبتا خوبی در گسترش هنر رشت داشتند. به طور مثال : «حسن معجونی»  با تاسیس تماشاخانه هامون در رشت علاوه بر تربیت نسل جدید هنرمندان جوان ، اجرای نمایش های در خور توجه اعم از گروه های نمایش گیلانی و غیرگیلانی، جذب سرمایه های بخش خصوصی در تئاتر رشت  و … همچنین تماشاگران جدید و ناشناخته ای را به تئاتر گیلان اضافه کرد که تماشاخانه هامون باعث آشنایی آنها با تئاتر شده است . (یا سروش صحت در کتاب اردیبهشت یا احتمالا رضا عطاران در آینده …) در این راستا تلاش های افرادی همچون آرش انتظامی ، مهرداد بخشی و … در تاسیس سالن های تئاتر خصوصی شایسته تقدیر و سپاس است ؛ آن هم با تمام مشکلاتی که  با شیوع کرونا در طی یک سال اخیر باعث تعطیلی اکثر سالن های تئاتر شده است .  اما  همان گونه که اشاره شد این که  بازیگر سلبریتی نا آشنا  به فرهنگ و هنر گیلان و صرفا به خاطر علاقه به اقلیم گیلان به عنوان مشاور رئیس شورای شهر انتخاب می شود ، نشان از بی اطلاعی و ناهماهنگی  در تصمیم گیری فرهنگی برخی از اعضای شورای شهر رشت دارد . اما این فقط یک روی سکه است  و روی دیگر سکه شاید نشان از عدم همگرایی اهالی فرهنگ و هنر  رشت در معرفی و مجاب نمودن اعضای شورای شهر رشت برای معرفی یک مشاور فرهنگی اصلح و مورد تایید همه است!
این مهم در واقع همان داستان کهنه و قدیمی “زیرآب زنی و عدم انسجام و وفاق و همدلی هنرمندان است” که در مواردی خاص شبیه همین انتخاب مشاور فرهنگی ، معمولا به وفاق نرسیده ومسیر انتخاب گزینه های غیر بومی را برای مدیران شهری راحت تر می کند. اما مهمتر از این معضل فقدان تشکل ها و انجمن های قوی و قاطع و مورد وفاق همه هنرمندان برای معرفی مشاوران فرهنگی به مدیریت های کلان شهری و استانی بیش از پیش آشکار می شود. به عبارت دیگر در این میان نقش پررنگ انجمن های صنفی و تشکل های غیردولتی فرهنگی و هنری که هم مورد تایید هنرمندان باشد و هم مورد اعتماد مدیران بیش از پیش آشکار می شود.
 فعلا و تا این جا که وفاق برای عدم انتخاب مشاوران فرهنگی غیربومی وجود دارد . (اتفاقی که به گمانم برای اولین بار در چند دهه اخیر در رشت به منصه ظهور رسیده است!) حال باید به انتظار نشست که بعداز آن چه خواهد شد ؟ آیا گزینه های احتمالی «مشاور بومی» که مورد وفاق هنرمندان و اعتماد مدیران باشد  ـ درصورت جایگزینی ـ  وجود خواهد داشت …؟!

 ابوذر آستانی – کارشناس ارشد کارگردانی ، بازیگری و دبیر بنیاد فردوسی گیلان