بحث انتخاب و به کارگیری افرادی به عنوان «مدیرکل» در رأس ادارات و سازمان های مختلف، یکی از مسایل مدیریتی است که هر چهار سال یک بار با روی کار آمدن رییس جمهور و هیئت دولت جدید، مجدداً مطرح می شود و اتفاقاً از اهمیت زیادی هم برخوردار است.
طی سال های اخیر بعضی از مراکز آموزشی مانند حوزه های علمیه نیز جهت اداره سازمان و تشکیلات خود به این شیوه مدیریت روی آورده و مدیر ارشد استانی خود را با عنوان «مدیرکل» مورد خطاب قرار می دهند.
■ بومی یا غیربومی؟
از سوی دیگر، سال ها است که بحث مشهور «مدیرکل بومی بهتر است یا غیربومی؟» در دولت های گوناگون پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران جریان داشته و دارد.
در علم مدیریت یکی از مهمترین موضوعات، اقتضائات و نیازهای منطقه ای است؛ به این معنا که یک مدیر وقتی شایسته و کاردان به شمار می آید که بتواند بر اساس شرایط اجتماعی، سازمان تحت امرش را به خوبی مدیریت کند.
شاید بتوان گفت که مدیر، مانند یک پزشک دانا و مسئول است که باید بداند بر اساس هر مورد خاص و شرایط جسمی هر فرد، ضمن تشخیص درست چه داروهایی را تجویز کند تا به نتیجه مطلوب دست یابد. به نظر می رسد که در علم مدیریت عنوان «مدیر بومی» به صورت علمی چندان مورد توجه و تأکید مناسب قرار نگرفته باشد؛ ولی زمانی که به نحوه ارائه خدمات به مردم به ویژه در هر کدام از حوزههای جغرافیایی کشور دقت کنیم، به اهمیت موضوع گزینش بومیِ هر منطقه به هنگام نصب مدیران کل پی خواهیم برد.
تأثیر انتخاب مدیران بومی از آن جهت مهم است که مسئولان محلی به طور طبیعی بیشتر و بهتر با ظرفیتهای حوزه جغرافیایی خود آشنایی داشته و به نقاط قوت و ضعف حوزه کاری خویش تسلط افزون تری دارند.
با این که تنها محل تولد یا اقامت یک مدیر در یک شهر یا استان نمی تواند به طور قطعی تضمین کند که او حتما در حوزه کاری اش موفق باشد، اما میتواند بهعنوان عاملی بسیار مهم و تأثیرگذار در مسیر ارائه خدمات و آسان سازی امور مردم مورد بررسی قرار گیرد.
■ مدیرکل موفق
بدیهی است که یک مدیرکل برای موفقیت در انجام وظایف اداری خویش باید از دانش به روز، مطالعات گسترده، سن مناسب، سابقه خانوادگی روشن و بدون ابهام، تعهد لازم، دلسوزی و تسلط بر ظرفیت های موجود و نیز آگاهی از مشکلات منطقه محل خدمت خویش برخوردار باشد و به دام زدوبندهای باندی، گروهی و حزبی نیفتد.
■ رزومه سازی
انتصاب مدیرکل بومی به معنای یافتن راه حل های منطقه ای و استانی با تکیه بر آموخته های علمی و فعالیت میدانی است به اضافه یک نکته مهم که فرد بومی به دلیل زندگی در استان و شهر خود نسبت به مدیر غیربومی برتری های زیادتری دارد. زیرا مدیر غیربومی پس از مدتی رزومه سازی برای خودش ـ حال چه موفق باشد یا نباشد ـ به استان دیگری می رود و جایگاهش ناگهان خالی می شود، در حالی که برای تربیت فرد جایگزین کاری صورت نگرفته است. این مسئله غیر از آسیب های مدیریتی و اجتماعی که به استان وارد می کند، ظلم واضح به برخی افراد شایسته استان است که از تصاحب یک منصب مهم محروم می شوند.
■ مصلحت استان
بومی کردن مدیریت یعنی در نظر گرفتن مصلحت استان و سپردن منصب و مقام مورد نظر به یک فرد بومی که از شرایط لازم و توانایی قابل قبول برخوردار است. البته در این گونه مواقع، نقش مدیر ارشد استان بسیار تعیین کننده است که خدای ناکرده، با اعمال سلیقه شخصی، آلوده شدن به حسادت و تنگ نظری به دنبال افراد غیربومی باشد تا فقط تابع نظرات وی باشند و برایش چاپلوسی نمایند و هر وقت هم که بخواهد آن ها را برکنار نماید.
امروزه لازم است که مدیران ارشد استان اگر خواهان خوشنامی خودشان و نیز آبادانی شهرهای منطقه شان هستند، در انتخاب مدیران کل باید بسیار دقت نموده و علایق شخصی را با حساسیت فوق العاده کارهای اجتماعی مخلوط نکنند.
■ تنها راه موفقیت
مدیران استانی نیز باید یاد بگیرند که تنها راه موفقیت شان در کارهای اجرایی و نظارتی، داشتن تعامل و همکاری خوب با یکدیگر است نه رفتن به دنبال سیاست بازی، موازی کاری یا تهیه گزارش ها و آمارهای ساختگی که آسیب این رفتارهای ناپسند، مستقیم یا غیرمستقیم متوجه زندگی مردم می گردد و به دنبال آن هدر رفت سرمایه های ملی، فرصت سوزی و ستمکاری نسبت به افراد شایسته بومی و دارای صلاحیت نیز اتفاق می افتد.
■ مشتاق خدمت
هر استانی ـ از جمله گیلان ـ نیازمند مدیران بومی است که درب های دفاتر آنان در طول روز به روی مردم باز باشد و برای راه اندازی کار مراجعین واقعا مشتاق خدمت باشند، زیرا این استان در زمینه های مختلف، مشکلات زیادی دارد که نباید با انتخاب مدیران غیربومی موجب افزایش و تداوم آن ها شد.
یک پرسش مهم:
حال یک پرسش مهم پیش می آید که آیا خوب است که مردم طومارهایی را امضاء کرده و برای مسئولین کشوری بفرستند و از آنان بخواهند که برای اداره استان شان، از مدیر ارشد غیربومی استفاده کنند؟!
مسلّما پاسخ منفی است؛ زیرا یک مدیر ارشد بومی بهتر از فرد بیگانه ـ حتی اگر آن غیربومی، سال ها درگیلان زندگی و کار کرده ـ آداب و سنن و رسوم مردم منطقه خود را می شناسد و راحت تر با دیگران ارتباط برقرار می کند مگر این که از دیدگاه اکثریت شهروندان از انجام وظایفش به طور آشکار، ناتوان باشد.
به همین دلیل بهتر است که مدیران ارشد استانی ـ شامل: اجرایی، نظارتی یا آموزشی ـ به دنبال این نباشند که از مدیران کل غیربومی بهره برده و دست افراد شایسته محلی را از مناصب موجود، کوتاه نموده و به افراد بیگانه بسپارند.
سوءقصد به ۳ قاضی در دیوان عالی کل کشور منجر به شهادت ۲ تن شد / ضارب خودکشی کرد
دیدگاهتان را بنویسید