ضرورت یادآوری هر روزه اهمیت و جایگاه ((بیت المال))

باز باران خبر/ طبیعتا بسیاری از ادارات، سازمان ها، مراکز دولتی و بخش های وابسته به آنها از طریق بودجه عمومی “بیت المال” اداره می شوند و تمام مخارج و هزینه های آنها از این طریق می باشد.
با توجه به اهمیت فوق العاده ای که در دین اسلام به “بیت المال” و حفظ آن به عنوان امانت الهی و حقوق مردم داده شده، وظیفه شرعی و قانونی حکم می کند که همه در مصرف و بهره برداری از آن بسیار دقت و مراقبت کنند که هرگز بیش از حد نیاز و با بی برنامگی و بدون قانون صرف نشود که اسراف و زیاده روی در بیت المال از زیانبارترین نمونه های اسراف کاری و خیانت است؛ متاسفانه همواره اموال عمومی و بیت المال در معرض این آفت بزرگ قرار داشته و دارد و این روزها بسیار بسیار دست اندازی و سوءاستفاده و تخلفات از آن در کشور، استان ها، شهرها و بخش ها از طریق رسانه ها و اخبار و محافل به گوش می رسد.
بیت المال در نظام اقتصادى اسلام مباحث زیادی را به خود اختصاص داده و شاید بتوان کاربرد اولیه این واژه را در صدر اسلام یافت که به زکات‌، غنائم جنگی و نیز مالیات‌ها و… اطلاق می‌شد؛ اما در جهان امروز واژه “بیت المال” به هر منفعت و درآمد متعلق به حکومت اسلامی گفته می شود که باید با اجازه حاکم مسلمین مصرف شود. ملاک در مصرف بیت‌المال این است که در جهت مصالح امت اسلامی هزینه شود و البته تشخیص آن با حکومت اسلامی(حاکم) است.
در نگاه دیگری می توان اشاره کرد که امروزه ماهیت “بیت‌المال” در جامعه اسلامی ما در دو بخش قابل تبیین است، اول وجوهات شرعیه که در اختیار مرجعیت محترم تشیع قرار می‌گیرد، مثل زکات و خمس که در امور عام‌المنفعه مصرف می‌شود. بخشی دیگر مربوط است به هر گونه درآمد دولت و نیز اموالی که در اختیار آن است که طبق نظام سیاسی جمهوری اسلامی هزینه کردن آن در مسیر تعالی کشور برعهده قوه مجریه و تحت نظارت قوه مقننه است؛ همچنین در مورد اموال دولتی که به عنوان بیت‌المال مدنظر می باشد، این نکته حائز اهمیت است که به منظور سامان‌دهی آن نهادهای خاصی نیز به وجود آمده تا مبنای صحیح مصرف بیت‌المال را تعیین کنند؛ بنابراین مصرف بیت‌المال بر مبنایی دینی و قانونی صورت می‌گیرد که متاسفانه با سوءاستفاده‌هایی نیز همراه شده است.
البته نکته اصلی که مد نظر می باشد، مبنای قانونی و شرعی آن است که در جامعه اسلامی ما تک‌تک افراد نسبت به آن دارای وظیفه و احساس مسئولیت هستند.
نگرش به بیت المال در اندیشه نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران به منظور تأمین اهداف در حرکت تکاملى انسان به سوى سعادت مادی و معنوی تعریف شده که برای تحقق این امر چه خون های پاکی که ریخته نشده است؛ از طریق بیت المال که متعلق به خود مردم جامعه است باید عدالت اجتماعی برقرار شود، عدالت اقتصادی برقرار شود، مردم به سمت ارزش های معنوی سوق داده شوند، استعداد نسل جوان شکوفا شود و خلاقیت ها جهت پیشرفت جامعه جهت داده شود، فقر ریشه کن شود، پیشرفت و آبادانی در کشور صورت پذیرد و…
مسلما رسیدن به هر یک از این اهداف اجتماعى، اقتصادى و سیاسى، مستلزم استفاده صحیح از بیت‌المال است و همچنین نقش و انتخاب افراد مسئول که نقش بسزایى در تحول و بهبودى وضع جامعه خواهد داشت.
در نتیجه نظارت و چگونگی مصرف بیت‌المال باید بسیار دقیق و قانونی مورد توجه باشد که این روند را از لغزش‌ها مصون بماند. لذا واجب است با متخلفان در این عرصه برخورد شدیدی صورت گیرد و تا آخرین ریال از متخلفان بازستانده شود تا بتوان از ظرفیت‌های بیت‌المال در جهت پیشرفت کشور بهره برد. ضمن اینکه سوء استفاده از بیت المال باعث نارضایتی و ناامیدی مردم خواهد شد، مردمی که سرمایه های این کشور هستند و نباید آنان را نا امید کرد.
امید آن که با انتخاب افراد امین و با تقوا و متخصص در کرسی های مدیریت و مسئولیت، بتوانیم علاوه بر جبران عقب ماندگی ها، شاهد توسعه و پیشرفت باشیم. نهادهای نظارتی نیز باید با نهایت تلاش موارد را رصد کنند تا فرصت تخلف از بین برود. امر به معروف و نهی از منکر نیز بسیار کارگشا است که وظیفه همه ما می باشد.
امیدوارم با فرهنگ سازی بیش از پیش، اهمیت”بیت المال” را در جامعه به درستی تببین کنیم تا شاهد موفقیت ها و گام های رو به رشد در جامعه خود شویم.
مهدی کاظمی پور